ھنرمند سعید آقا خانی جایزە ھفتمین دورە جشنوارە بین المللی فیلم دھوک در اقلیم کردستان را بە خود اختصاص داد، ایشان با تجربە ٢۵سال بازیگری در ژانر طنز آنقدر ھوشمند و متفکر است کە تجربە حرفەای خود را قربانی ساخت سریالی نکند کە از سر عناد ورزی با قومی اصیل بر آید کەاتفاقا از ریشە و تبار وی نیز بە شمار می آیند.
ژانر طنز پر مخاطب است و در ھر دورەای طرفداران پر و پا قرص خاص خود را دارد ، ھجمەھای فراوانی کە بە این سریال وارد شد خود مؤید این مطلب است ، کە اگر غیر از این باشد مصداق مثل عذر بدتر از گناە می شویم ھمە ما کە از در نقد وارد شدەایم ، مگر می شود سریالی را ندید و نادیدە دربارەاش گفت و نوشت و نادیدە قضاوت کرد ؟!
قدر مسلم زمانی کە شاھکارھای جھانی نقد می شوند این باب نیز برای فیلم ھا و سریالھای ایرانی گشودە است ، قطعا نحوە برخورد مخاطب با اثر معیاری برای بازخورد اثر و خالق آن است و رخداد این دست برخوردھا و بازتابھا نیز منطقی است
محتمل است مخاطبان انتقادھا را مطرح کردە و ایرادھا را نشانە گیرند، البتە اگر منصفانە باشند، در پارەای موارد چونان آینەای تمام قد نکات مثبت و منفی را می توانند بی افراط و تفریط بازتاب دھند.
پر واضح است فیلم نامە ضعف ھایی دارد گاھی داستان پارە پارە و بی منطق پیش می رود ، شوخیھا پرداخت خوبی ندارند
گاھی دیالوگھا گل درشت و بی ارتباط با فضایی است کە زندگی در بستر آن جاری است ، سکانسھا گاھی بیش از حد تصنعی و غیر واقعی ھستند ، بە طور مثال می توان بە سکانسی کە مرد کھنسال و باتجربە روستا از شنیدن صدای رعدوبرق شبانە در دل کوە ترسیدە و بە خود میلرزد اشارە داشت کە نشان از پرداخت نادرست طنز دارد
حال آنکە مردمان کرد غیور و شجاع بودە و بە واسطە شرایط جغرافیایی و بومی در طول قرنھای متمادی با ھوشیاری تمام طبیعت و محیط پیرامون را رام خود کردە و گاھا حتی سپر دفع بلای آنان نیز شدە است.
لیک جا داشت عوامل سازندە سریال پژوھش بیشتری راجع بە فرھنگ ، آداب و رسومات و آیینھا و مناسبات مردمان این دیار می پرداختند، بە ھر روی تنھا املا نا نوشتە عاری از خطاست
این سریال ھم با تمام کاستیھایی کە دارد می رود جای خود را در دل مردم باز کند
ھمکاری بازیگران بومی و استانی در این سریال می تواند گامی کوچک در شناساندن این بازیگران بودە چە بسا ھر یک از آنان در آیندەای نزدیک خود از چھرەھای معروف و مطرح شوند کە بتوانند برای دیارمان مفید واقع گردند
زمانی نە چندان دور ، چیزی قریب بە دو دھە پیش کارگردان و بازیگر نام آشنا آقای بھمن قبادی در فیلم تختە سیاە (ساختە محسن مخملباف کە بسیار جای نقد داشتە و دارد) در نقش آموزشیار یک روستا بر پردە سینما ظاھر شد و با توجە بە استعداد و تواناییھای خاص خود بە کارگردانی طراز اول بدل گردید، آنچنانکە کە فیلم زمانی برای مستی اسبھایش در زمرە دوازدە فیلم شگفت انگیز تاریخ سینمای جھان قرار گرفت
از محسنات سریال «نون خ » کە سریالی خانوادگی اجتماعی است ھمین بس کە مخاطب را از فضای پر ھیاھوی شھری دور ساختە و با خود ھمراە کردە و بە جغرافیای صمیمی یک روستا می برد کە ساکنانش ھنوز ھمدل اند و در بستری مملو از سادگی و بی آلایشی روزگار می گذرانند.
مردمانی کە خود واقعیشان ھستند و نیازی نیست کە در لابە لای پرداختن بە امورات روزانە پوششھایی فاخر بە تن کنند اما در سکانسھایی کە مربوط بە مجالسی خاص است اتفاقا شاد و زیبا نیز می پوشند !
چنانچە پیداست پوشش ھمە مناطق کرد نشین اگر چە در کلیات شبیە است در جزئیات گاھا متفاوت بودە و از شھری بە شھر دیگر شاھد این تفاوتھا ھستیم
زبان بازیگران سریال ھر چند جای اما و اگرھای بسیاری دارد اما چنانچە مستحضرید از رسانە ملی پخش میشود و بایستی برای بقیە اقوام ایرانی قابل فھم باشد !
حال اینکە سریال در بە تصویر کشیدن محرومیت تا حد زیادی موفق بودە و میتوان بە سکانس مربو ط بە تخمە شکستن کە با انباشت کوھی از پوست تخمە در بشقابھا اشارە داشت بە راستی کە در این معیشت تنگ با اوج گرفتن قیمت ملزومات و خوراکیھا نمی شود از مردمی باسطح در آمد پایین و ناچیز انتظار داشت در اوقات فراغت و بی کاریھای دامن گیر مبادرت بە تناول پستە خندان استان رفسنجان را کنند ؟!
حال اینکە در واقعیت جامعە با توجە بە کمبود امکانات و نبود تفریحگاە ھا بسیاری از جوانان و میانسالان بە قلیانسراھا پناە می برند با این حال تخمە شکستن بە مراتب بھتراز استعمال دخانیات است و البتە این سکانس ھوشمندانە بجز نشاندن لبخندی بر گوشە لب مخاطب پر استرس و نامید امروزی رسالت معرفی تخمە سنقر را نیز دارد کە از مرغوبترین تخمەھای استان بودە و در کل کشور نیز حرفی برای گفتن دارد.
از معرفی انار مرغوب منطقە پاوە با دیالوگ سادە و صمیمانە خانزادە کە می گوید انار درشت دانە سیاە «ماڵێ پاوەی خۆدێمانە» نمیشود بە سادگی گذشت و درآنی انار مرغوب دیارمان را درکنار انار معروف ساوە قرار می دھد کە خود تبلیغی زیرکانە برای عرضە این محصول در سطح کشوری است
سریال در سکانسھایی بە مسائل و مشکلات مالی سر راە زوجین نیز پرداختە و در دیالوگی پر تکرار ازداماد خانوادە (کاراکتر مھیار) کە مرتب عنوان می کند میخوام روی پای خودم وایسم این مورد بە چشم می آید و نتیجە منفی تلاشھای نافرجام او کە ھر بار بە در بستە تری می خورد چیزی جز عدم امنیت شغلی و مالی نیست کە گریبانگیر بسیاری از خانوادە ھا است!
از دیگر نکات مثبت سریال ، بە تصویر کشیدن رابطە صمیمانە پدر خانوادە با دختران خود است کە نمی شود بە سادگی از آن گذشت و برجستە کردن مشخصە بذلە گوویی مردمان کرد کە قطعا با ھمین روحیە توانستەاند بسیاری از سختیھای زندگی را از سر بگذرانند و نمود نمونەھای دیگری از این دست معرفی جاذبەھای توریستی و گردشگری آن ھم برای استانی کە در صدر استانھایی است کە بیشترین آمار بیکاری را بە خود اختصاص دادە و این خود بە خلق فرصتی مغتنمی می انجامد .
امروزە گردشگری بعنوان یک صنعت بی بدیل می تواند در کاھش آمار بیکاری بسیار مؤثر باشد
پخش موسیقی ناب کردی و صدای زیبا و پر طنین اساتید معروفی چون مرحومان روان شاد حسن زیرک و حشمت لرنژاد و ھمچنین اساتید گرامی مظھر خالقی و اساتید صاحب نام کامکار و دیگر خوانندە خوش صدای ھم استانی حسین جناب صفا منش را نمی توان نادیدە گرفت کە در ھر قسمت برای دقایقی این ھنرمندان را مھمان خانەھای گرم ھموطنان ایرانیمان خواھد کرد و این خود در شرایط سخت بیماری کرونا برای لحظاتی آرامش آفرین خواھد بود
پس بیاییم نیمە پر لیوان را نیز از نظر بگذرانیم و با نقدھای سازندە خود سازندگان و عوامل سریال را در ساخت بھتر فصلھای بعدی ھمراھی کنیم
مردم کرد مفاخر کم ندارند از ھنر ،ادبیات ، شعر، موسیقی، ورزش گرفتە تا ریاضیات و درو کردن جوایز متعدد ملی گرفتە تا بین المللی کە دراین نوشتە مجال آوردن اسامی این عزیزان بە دلیل کثرت ، نیست ، مردمی کە نیاز بە گفتن و معرفی ندارند چنانکە این بزرگان ھریک بە نوبە خود عطرھایی خوش رایحەاند کە نیازی بە تعریف ندارند و بە تبع مردمی با داشتن چنین مفاخر و کارنامە درخشان فرھنگی ھنری تصویر زیبای خود را بە عنوان قومی نیک نام و پر آوازە بر تابلوی زیبای وطن ترسیم کردەاند ، بە قول بزرگان :آنچە کە عیان است چە حاجت بە بیان است
پس لازم می آید صبورانە بر خورد کردە و منطقی و بە دور از تعصب نکاتی کە ضرورت می رود را یاد آور شویم امید کە نقدھای بە حقمان شنیدە شود دغدغەھایمان درک شود و کمک حال عوامل ساخت سریال گردد ،لازم است عوامل سریال ھم وفادارانەتر با فرھنگ و سنن ما برخورد کردە و امین و حافظ آنھا باشند
در پایان لازم است یاد آور شوم کە خوب است خود مانیز حافظ فرھنگ و آیین ھای خود باشیم در پاسداشت و حفظ زبان مادری کوشا باشیم نوشتن بە زبان مادری را از یاد نبریم و در حفظ زبان مادری کوشا باشیم زیبندە نیست فردی کە قادر بە نوشتن چند سطر بە زبان مادری نیست و حتی گاھا قادر بە خواندن مطلبی بە زبان مادری نیز نمی باشد اینگونە یکە تازە میدان نقد متعصبانە شود .
نیرو و تلاشمان را در جھت اصلاح امور بە کار گیریم نە برای تخریب کە بە مراتب موثر تر است ، پس بیاییم از خودمان شروع کردە و ھر آنچە را کە در سطح جامعە انتظار داریم در دیگران نمود و تبلور یابد را در خود صبورانە بپرورانیم
چشمھا را باید شست جور دیگر باید دید
یادداشت: ماریا عزیزی
ممنون سرکار خانم عزیزی.دیدگاهم را با این نوشته قشنگ تان عوض کردی.من نیمه خالی لیوان را در قبال این سریال می‌دیدم.اما با نکته های زیبایی که اشاره فرموده بودید جور دیگر دارم میبینم.سپاس