گفتار درمانی کودکان | تقویت مهارت ارتباطی کودک

گفتار درمانی کودکان با بهبود درک زبان، وضوح گفتاری و همچنین افزایش مهارت‌ها برای روابط اجتماعی موفق، نقش مهمی در رفع چالش‌های آنها خواهد داشت. یکی از فاکتورهای بسیار مهم برای موفقیت در مسیرهای آموزشی، تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره، برخورداری از مهارت‌های ارتباطی قوی است. این امر یک چالش بزرگ برای کودکانی است که با مشکل در رشد گفتار و زبان مواجه هستند. 

فرقی ندارد که کودک شما با چه مشکلی (تاخیر در گفتار، مشکلات زبان بیانی، چالش‌های ارتباط جمعی، اختلالات تلفظی و …) مواجه باشد؛ به هر حال مداخله‌ی زود هنگام و استفاده از تکنیک‌های گفتار درمانی در منزل، می‌تواند توانایی کودک برای برقراری ارتباط با اعتماد به نفس بالا را به طور قابل توجهی افزایش دهد. 

هدف از گفتار درمانی کودکان چیست؟

هدف اصلی از گفتار درمانی کودکان، تقویت توانایی‌های کودک در درک زبان و استفاده‌ی موثر از آن است. بنابراین می‌توان گفت که هدف از این روند، بسیار فراتر از صحبت کردن است. این روند درمانی به منظور رفع بسیاری از مشکلات مانند: تاخیر در بیان، اختلالات با جنبه‌های مختلف ارتباطی، بلع و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این ترتیب کودکان می‌توانند به طور موثرتری با دنیای اطراف خود تعامل داشته و پتانسیل کامل خود را شکوفا نمایند. اگر بخواهیم به اهداف کلی گفتار درمانی در کودکان بپردازیم، می‌توان از موارد زیر یاد کرد:

• بهبود مهارت‌های گفتاری 
• تقویت مهارت‌های زبانی 
• توسعه مهارت‌های ارتباط جمعی 
• بهبود سواد و پیش نیازهای یادگیری 
• حل مشکلات مربوط به بلع و تغذیه 

به طور کلی گفتار درمانی کودکان، کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشیده و با ارتقا مهارت‌های ارتباطی، اعتماد به نفس آنها را نیز افزایش خواهد داد. با این تکنیک کودکان، نیازها و خواسته‌های خود را بهتر بیان کرده و با موفقیت بیشتری در محیط آموزشی، مواجه می‌شوند. این امر بر روی ایجاد ارتباط عاطفی و اجتماعی عمیق‌تر آنها با خانواده و دوستان، بسیار موثر خواهد بود.

چه کودکانی نیازمند استفاده از گفتار درمانی هستند؟

برخی از والدین به واسطه‌ی عدم آگاهی و نگرانی از گفتار درمانی کودکان، نیاز آنها را درک نکرده و در زمان مناسب برای آموزش اقدام نمی‌کنند. این تاخیر در روند درمان می‌تواند آسیب‌های جدی را برای کودکان به همراه داشته باشد. با یک بررسی ساده می‌توان به نیاز کودک برای مراجعه به گفتار درمانی پی برد. برای درک بهتر این موضوع به جدول زیر مراجعه کنید:

در صورتی که والدین نگران مهارت‌های ارتباطی کودک خود هستند، بهتر است به سرعت از راهنمایی‌ها و مشاوره‌های تخصصی یک کارشناس خبره در امور گفتار زبان، بهره‌مند گردند. فراموش نکنید که کلید اصلی برای سرعت در فرایند بهبود و دستیابی به نتایج ایده‌آل، مداخله‌ی زود هنگام است. 

در فرایند گفتار درمانی کودکان چه می‌گذرد؟

گفتار درمانی و کاردرمانی در منزل با تکیه به استراتژی‌های هدفمند (مانند: قصه‌گویی، بازی‌های ساختاریافته، فعالیت‌های زبان آموزی و …) برای افزایش توانایی کودک برای برقراری ارتباط موثر، انجام می‌پذیرد. این فرایند شامل مراحل زیر است:

ارزیابی اولیه

مهمترین مرحله برای گفتاردرمانی کودکان، ارزیابی عمیق اولیه است. در این مرحله گفتاردرمانگران نقاط قوت و چالش‌های ارتباطی خاص کودکان را شناسایی می‌کنند. این روش شناسایی بر اساس روش‌ها و فعالیت‌هایی مانند:

• بازی
• آزمایش
• مشاهدات 
• نحوه‌ برقراری ارتباط کودکان 

و غیره انجام می‌پذیرد. گفتاردرمانگران در این ارزیابی به تمامی نیازهای کودکان پی برده و بر اساس خواسته‌ی آنها، برنامه‌ی درمانی مناسبی را تنظیم می‌نمایند. در این برنامه‌ها از تکنیک‌ها و استراتژی‌های کلیدی بر اساس عوامل زبانی و یا فرهنگی، استفاده می‌شود تا مهارت‌های ارتباطی آنها را تقویت نمایند.

استفاده از برنامه درمانی شخصی سازی شده

گام بعدی برای گفتار درمانی کودکان، طراحی یک برنامه درمانی ویژه و شخصی سازی شده توسط گفتاردرمانگران متخصص است. در این برنامه‌ریزی به طور مشخص و واضح به نقش مهم و کلیدی خانواده‌ها و نزدیکان، اشاره شده است. این برنامه‌ها اغلب شامل یادگیری مبنی بر بازی است. البته تمرکز برنامه درمانی برای کودکانی که از سن بالاتری برخوردار هستند، بیشتر به سمت تمرینات ساختار یافته تغییر می‌کند.

اجرا و پایش جلسات

پس از طراحی و برنامه‌ریزی روش درمانی، حال نوبت به برگزاری جلسات است. اغلب جلسات برای این تکنیک گفتار درمانی، بازی محور هستند. در این روند درمانی از انواع مدل سازی‌ها، تمرینات هدفمند و … استفاده می‌شود. بنابراین دور از ذهن نیست که با بازخورد فوری همراه گردد. در این فرایند، آموزش والدین برای ادامه دادن تمرینات، بسیار لازم و ضروری خواهد بود. 

چه کودکانی به گفتار درمانی کودکان نیاز دارند؟

والدین اغلب با چالش های مختلفی از کودکان خود، به گفتاردرمانگران روی می‌آورند. گفتار درمانگران در چالش‌های مختلف می‌توانند همراه مناسبی برای خانواده‌ها باشند. از مهمترین مسائلی که آسیب شناسان گفتار می‌توانند به آنها بپردازند، عبارتند از:

1. مشکلات مربوط به تلفظ (درمان کودکانی که در تلفظ برخی از کلمات و صداها با مشکل مواجه شده‌اند.) 
2. اختلالات روانی گفتار (کودکانی که دچار لکنت زبان شده و یا با برخی از مشکلات روانی گفتار درگیر شده‌اند.) 
3. اختلالات صدا (گاهی کودکان با گرفتگی صدا و مشکلاتی در آن مواجه هستند. درمانگران آنها را تا فرایند بهبود کیفیت صدا، همراهی می‌نمایند.)
4. اختلالات رشدی زبان (زمانی که کودک در درک زبان و یا استفاده از زبان گفتاری با مشکل مواجه می‌شود.، می‌توان از برنامه‌های گفتار درمانی برای آنها استفاده کرد.)
5. چالش‌های مرتبط با اوتیسم (گفتاردرمانگران کودکان اوتیسم را در بسیاری از مهارت‌های تعاملی، اجتماعی و ارتباطی همراهی می‌نمایند.) 
6. مشکلات سوادآموزی (گفتار درمانی کودکان در ایجاد ارتباط قوی بین زبان گفتاری و نوشتاری نیز بسیار موثر خواهد بود.)  

نقش والدین در گفتار درمانی کودکان

از نقش والدین در گفتار درمانی کودکان می‌توان به عنوان محوری‌ترین عامل موفقیت روند درمانی، یاد کرد. به طوری که اگر درمانگر به عنوان معلم و هدایتگر شناخته شود، والدین نقش اصلی و مهم مربی و فرصت دهنده تعاملات را ایفا می‌کنند. والدین اولین کسانی هستند که شاهد ایجاد تغییرات خواهند بود. بنابراین در این فرایند باید سهیم باشند. از نقش والدین در این فرایند درمانی می‌توان به عنوان:

• شریک فعال در تیم درمانی
• تسهیل کننده و مربی در محیط طبیعی 
• تقویت کننده مثبت و محیط حمایتی 
• حامی عاطفی و پیگیر روند درمانی 

به طور کلی گفتار درمانی کودکان توسط درمانگر به تنها کافی نخواهد بود. والدین با نقش پررنگ و اصلی به عنوان درمانگر اصلی کودک در 24 ساعت شبانه روز، می‌توانند روند درمانی را سرعت ببخشند. 

چه سنی برای گفتار درمانی مناسب است؟

قبل از هر چیز باید بدانید که به محض رویت اولین نشانه ها، باید برای گفتار درمانی کودکان اقدامات لازم را به کار ببندید. به طور کلی نمی‌توان به یک محدوده‌ی سنی خاص برای درمان، اشاره کرد. در برخی از مشکلات، مداخله زود هنگام می‌تواند از بروز مشکلات پیچیده و جدی در آینده جلوگیری کند. بهترین سنی که با مشاهده‌ی اولین نشانه‌ها باید مداخله زودهنگام نمایید، عبارتند از:

• تولد تا 6 ماهگی (بروز مشکلات تغذیه و بلع، عدم واکنش به صداها)
• 6 تا 18 ماهگی (عدم برقراری تماس چشمی، عدم تولید صدا، عدم انجام حرکات مختلف با دست‌ها) 
• 18 ماهگی تا 2 سالگی (عدم ترکیب کلمات، گفتار نامفهوم) 

فراموش نکنید که با رشد مغز، انعطاف‌پذیری آن نیز رشد می‌کند. بنابراین با مداخله‌ی زودهنگام می‌توانید از این قابلیت انعطاف‌پذیری، حداکثر استفاده را ببرید. ناگفته نماند که بیشتر مراجعین برای گفتار درمانی کودکان، در سنین 3 تا 7 سالگی هستند. در این سن با توجه به افزایش نیازهای ارتباطی و همچنین افزایش انتظارات و ورود به مدرسه، نیاز به گفتار درمانی در برخی از کودکان بیشتر مشهود است. به طور کلی بهترین سن برای مراجعه به گفتار درمانی، زمانی است که والدین به یک شکاف بین انتظارات رشدی و مهارت‌های ارتباطی کودک، پی ببرند.

آیا گفتار درمانی واقعا موثر است؟

همانطور که خدمات درمان لکنت زبان بزرگسالان، نتایج موفقیت آمیزی را به همراه داشته است، این روند درمانی برای کودکان نیز بسیار موثر و کاربردی خواهد بود. گفتار درمانی یک روش درمانی اثبات شده است که مهارت‌های ارتباطی و زبانی بسیاری از کودکان را بهبود بخشیده است. برای اینکه بتوانید به نتایج موفقیت آمیز از این روند درمانی دست یابید، ملزم به رعایت برخی از نکات مهم و کلیدی خواهید بود. این نکات مهم عبارتند از:

• استفاده از تکنیک‌های درمانی در زمان مناسب 
• استفاده از گفتاردرمانگران متخصص، حرفه‌ای و کاربلد 
• مداومت در انجام تمرین‌ها و طی کردن روند درمانی 

مشکلات گفتاری، مشکل در بلع، عدم درک مطلب و درک صحیح زبان، می توانند زندگی روزمره کودکان و حتی بزرگسالان را دشوار نمایند. تکنسین‌های خبره در سیب نت با همراهی خانواده‌ها در زمینه‌ی گفتار درمانی، بسیاری از مشکلات کودکان و حتی بزرگسالان را رفع نموده‌اند. برای اینکه بتوانید به اطلاعات کامل و دقیق‌تری در این زمینه دست یابید، بهتر است به وب سایت رسمی مراجعه کرده و یا با شماره تماس 09918451025 ارتباط برقرار نمایید.