آنچه که بعد از کرونا در حوزۀ آموزش در جامعۀ ایرانی، مثل همۀ جوامع دیگر اتفاق افتاد، تبدیل آموزش حضوری از سر اجبار به آموزش مجازی بود.
اگر چه سابقۀ آموزش مجازی در ایران، به مدت‌ها قبل یعنی دهۀ هشتاد بر می‌گردد اما به لحاظ آماری مسئلۀ مهم این است که «قبل از کرونا تنها یک درصد از آموزش به شکل آموزش مجازی بود و بعد از کرونا صد در صد آموزش به آموزش مجازی تبدیل شد» و این یعنی گسستی عظیم در امر آموزش.
در این مدت، دانشگاهها، مدارس و خانواده‌ها، علارغم کمبود بسیاری از زیرساخت‌های لازم، تلاش زیادی کرده‌اند تا آموزش مجازی را هرچه بیشتر و بیشتر به آموزش حضوری نزدیک کنند و دستاوردهای زیادی هم در این زمینه بدست آورده‌اند.
اما مفهوم مورد تاکید در این جستار، مفهوم تجربه و محوریت آن در آموزش حضوری است. همۀ آنهایی که تجربۀ آموزش مدرن در مقاطع مختلف تحصیلی از مدرسه تا دانشگاه را دارند حتما موافق هستند که مدرسه و دانشگاه تنها به معنای حضور در سر کلاس و گرفتن نمره و مدرک نیست. بلکه بخش زیادی از آموزش بصورت غیر رسمی و در جریان حضور مستمر و فیزیکی در نهادهای آموزشی و تعاملات میان کنشگران میدان آموزش و انواع و اقسام دوستی‌ها، تضادها و روی هم رفته مواجهه‌هایی صورت می‌گیرد که در دل نهادهای آموزشی و در بهترین دوران زندگی رخ می‌دهد.
اما آموزش مجازی فاقد هرگونه تجربه‌هایی از این دست است. آموزش مجازی، و مخصوصاً شکل کنونی آن در ایران، همۀ تجربۀ آموزشی را به کسب دانش تقلیل داده و از این رو به امری بی روح، فاقد شور و هیجان و کسل کننده تبدیل شده است.
آموزش واقعی مشتمل بر مواجهه با دیگری، کسب و انتقال تجربه‌ها و در نهایت تبدیل شدن به انسانی دیگر است، فرایندی که از رهگذر آن، “ساختار شخصیت انسان تغییر می‌کند”.
چنین تجاربی خود بر آموزش و کسب دانش تاثیر می‌گذارد و انگیزه برای کسب دانش را افزایش و از اضطراب و نگرانی‌های مربوط به آن می‌کاهد.
اما فقدان بدنمندی آموزش مجازی، آن را از همۀ این ویژگی‌ها تهی می‌سازد و دانشجو و دانش آموز را به بازدید کننده‌ای تقلیل می‌دهد که امکان کسب هیچ تجربه‌ای را ندارد چه برسد به اینکه بخواهد آن را با دیگران به اشتراک بگذارد.
در آموزش مجازی، دانش آموزان و دانشجویان تنها آموزش را سر می‌گذرانند بدون آنکه بتوانند تجربۀ آن را داشته باشند. فراگیران نسل آموزش مجازی در هیچ مکان واقعی دور هم جمع نخواهند شد، در نتیجه تجربه‌هایی نخواهند داشت که دربارۀ آن صحبت کنند یا به نسل‌های بعد انتقال دهند.
✍ دکتر بهمن باینگانی
🔻 برگرفته از کانال فرهنگ و جامعه
آدرس کانال:
@cultureandsociety
دیدگاهتان را بنویسید